Boeren wetenschap – bodem en water pilot
Binnen het programma ‘Onder het Maaiveld’ gaat Earthwatch een participatieve tool ontwikkelen die boeren in staat stelt hun eigen bodem- en waterkwaliteit te meten. In samenwerking met Wij.Land worden metingen aan bodem- en waterkwaliteit gefaciliteerd op 10 agrarische bedrijven.
Partners: IUCN-NL, De Vlinderstichting, NIOO-KNAW.
Funder: Nationale Postcodeloterij
Om de bodem- en waterkwaliteit op agrarische bedrijven in het westelijk veenweidegebied te onderzoeken, gingen 11 Nederlandse boeren samen met studenten aan de slag met het monitoren van hun landbouwgrond. Door middel van citizen science, of in dit geval: boerenwetenschap, binnen het project Onder het Maaiveld.
Doe het zelf meetkit voor bodem- en waterkwaliteit
Onder het Maaiveld (OhM) is een samenwerking onder leiding van IUCN NL en gefinancierd door de Postcode Loterij. Als deel van dit programma sloegen Earthwatch en Wij.land de handen ineen met studenten van de Universiteit Utrecht en 11 veehouders in het westelijk veenweidegebied. De boeren voerden metingen uit op verschillende percelen met behulp van een doe-het-zelf meetkit waarmee ze zelf bodem- en waterkwaliteit kunnen meten op hun bedrijf. Informatie over bodem en waterkwaliteit kan boeren namelijk ondersteunen bij het uitvoeren en kiezen van maatregelen voor regeneratieve landbouw. De volgende variabelen zijn gemeten:
- met de Fresh Water Watch methode is fosfaat, nitraat en troebelheid van het water in de sloten gemeten
- met de Soil Health toolkit is de bodemtextuur, vegetatiebedekking, waterinfiltratiesnelheid, bodemkleur en de abundantie van wormen gemeten.
Resultaten van de pilot
De volledige samenvatting van het onderzoek kan je hier downloaden. Een belangrijk resultaat van de pilot is dat de participerende boeren aangaven aan zich gemotiveerd te voelen om bodem- en waterkwaliteit metingen te doen wanneer zij inzicht hebben in de voordelen hiervan. Er is een verband gevonden tussen waterkwaliteit en slootkwaliteit. Wanneer een vorm van ecologisch slootbeheer wordt uitgevoerd is het water in de sloten minder troebel. Verder is in deze pilot weinig verband gevonden tussen bepaald beheer door beroerenbedrijven en de bodem/water metingen. Agrarisch beheer is heel complex en om verbanden te kunnen leggen is het belangrijk om temporele variatie mee te nemen en maandelijks te meten. De bevindingen van deze pilot en ervaringen van de betrokken boeren zijn heel waardevol en worden ingezet voor de verdere ontwikkeling van onze methoden en projecten.
Earthwatch, Wij.land en het Hoogheemraadschap van Rijnland zijn samen aan het kijken hoe ze deze boerenwetenschap methoden verder kunnen inzetten om boeren te ondersteunen bij het ontwikkelen en uitvoeren van natuurinclusieve landbouw.